زندگی روزمره با استرسهای فراوان سبب عدم تمرکز ذهن و بیماریهای روحی و روانی بسیار شده است. نگهداری از ماهیان زینتی در خانه میتواند به شما در بهبود روحیه و آرامش کمک کند. در سالهای اخیر با توجه به رواج آپارتماننشینی و دور افتادن انسان از طبیعت، شرایط به گونهای رقم خورده است که بازار ماهیهای زینتی در کشور رونق گرفته و زمینهساز ایجاد مشاغل مختلف شده است.
ماهیان زینتی به 2 دسته ماهیان آکواریومی و ماهیان قرمز تقسیم میشوند که ماهیان قرمز در دوران عید خیلی خریدار دارند، اما ماهیان آکواریومی در تمام فصلها طرفدار دارند.
کلیه ماهیهای موجود دنیا را به رده یا کلاس تقسیم میکنند که کلیه ماهیهای تزئینی آبهای شیرین جزء رده ماهیهای استخوانی قرار دارند. هر رده به چند راسته و هر راسته به چند خانواده و هر خانواده به چند جنس و هرجنس به چند گونه تقسیم میشود.
در ابتدا اگر شما علاقه زیادی به راهاندازی یک آکواریوم با تعداد گونههای زیاد دارید، باید بدانید که هر ماهی خلقوخوی خاصی دارد و شما نمیتوانید هر ماهیای را کنار دیگری نگهداری کنید. نگهداری بعضی از ماهیها نیز سخت و به تجربه نیاز دارد.
وقتی شما آکواریوم خود را راهاندازی میکنید باید توجه داشته باشید که میخواهید از ماهیهای گرمآبی نگهداری کنید یا سردآبی (البته بعضی ماهیهای سردآبی میتوانند با بعضی ماهیهای گرمآبی نگهداری شوند).
در ابتدا سعی کنید هنگامیکه برای خرید ماهی میروید ماهیانی که مقاوم هستند و نگهداری از آنها آسان است، انتخاب کنید.
بهعنوان مثال ماهی اسکار یک گونه مقاوم است و بهراحتی تلف نمیشود اما ماهیهایی مانند آنجل گونههای حساستری هستند و نیاز به مراقبت صحیحتری دارند.
نگهداری از ماهیهای کوچکتر معمولاً بسیار آسانتر از ماهیان بزرگتر است و همچنین شانس سازگاری ماهیان کوچکتر با هم بیشتر است بهخصوص اگر قصد راهاندازی یک آکواریوم گروهی با ماهیهای مختلف را دارید.
همچنین بهطور معمول قیمت ماهیهای آب شور، بالاتر از ماهیهای آب شیرین است که اتفاقا نگهداری از آنها نیز مشکلتر میباشد.
شما همچین باید رژیمهای غذایی و ویژگیهای آب و اندازه آکواریوم مورد نیاز برای نگهداری هر ماهی را مد نظر قرار دهید. زیرا نگهداری از ماهیانی با نیازهای مختلف در یک آکواریوم مشکلات بزرگی را برای شما به وجود میآورد.
چرا ماهیان آکواریومی میمیرند؟
این سوال در بین کسانی که بهتازگی و معمولا برای اولین بار آگواریوم خانگی خود را راهاندازی کردهاند بسیار شایع است. دیده شده که بسیاری از ماهیانی که بهتازگی وارد تانک جدید میشوند در مدت کوتاهی تلف میشوند.
آمادهسازی آکواریوم در حالی که ساده بهنظر میرسد، میتواند بسیار پیچیده و حاوی نکات قابل تامل باشد. در این مقاله سعی شده به تمامی نکاتی که مبتدیان برای شروع نگهداری از ماهیان زینتی لازم دارند اشاره شود.
خریداری و آزادسازی یک ماهی زینتی بدون توجه به شرایط نگهداری و یا بدون آمادهسازی تانک مناسب جهت زندگی آن ماهی میتواند بسیار پرریسک و خطرناک باشد. اگر شما نسبت به زندگی ماهیان زینتی احساس مسئولیت میکنید و نگران سلامت ماهی خود هستید، میبایست نسبت به مهیا کردن شرایط مطلوب زندگی آن ماهی پیش از خریداری آن اقدام کنید.
راهاندازی آکواریوم
یکی از مهمترین اقدامات پیش از راهاندازی آکواریوم این است که اطلاعات خود درباره ماهیها و یا شیوه نگهداری آنها را افزایش دهید. با مطالعه درباره عادات رفتاری و یا تغذیهای ماهیهای مختلف، میتوانید بهتر تصمیم بگیرید. سایز مناسب آکواریوم هر گونه ماهی، لوازم آکواریوم، تغذیه مناسب هر گونه و یا بیماریهای رایج آنها میتوانند دیگر مطالبی باشند که باید پیش از راهاندازی تانک آنها را فرا بگیرید.
آب آکواریوم: دانستن درباره آب میتواند در نگهداری از ماهیان زینتی، کمک زیادی به شما داشته باشد. بهطور مثال اگر قصد دارید یک آکواریوم آب شیرین راه اندازی کنید باید بدانید که احتمالا گوپیها بیشتر از سایر ماهیان آکواریومی متداول آب شیرین به شرایط آب حساس هستند.
کلر موجود در آب لولهکشی برای زندگی ماهیان آکواریومی بسیار خطرناک است. آمونیاک موجود در آب نیز برای آنها مرگآور میباشد.
شاید لازم باشد برای ارزیابی اسیدیته و یا سختی آب منطقه خود آزمایشهای کیفی را روی آبی که قرار است برای آکواریوم استفاده کنید انجام بدهید. کیتهای تشخیصی آماده نیز میتوانند به این منظور استفاده شوند.
بهتر است آب لولهکشی را بجوشانید و به مدت 24 ساعت به آن استراحت دهید تا جرم آن رسوب کند. از این آب میتوانید برای پر کردن تانک استفاده کنید.
گیاهان طبیعی: برای آکواریومهای آب شیرین استفاده از گیاهان طبیعی بهمنظور تغذیه ماهیان گیاهخوار و تامین اکسیژن آب ضروری میباشد. گیاهان آب شیرین بسیار متنوع هستند و لازم است درباره آنها اطلاعات کافی کسب کنید. گیاهان نیز موجود زنده هستند و برای تامین انرژی خود و فتوسنتز احتیاج به منبع نوری مناسب دارند. برخی گیاهان نسبت به سایرین به مراقبت کمتری نیاز دارند و میتوانید درباره آنها مطالعه کنید.
راهاندازی: بهمنظور راهاندازی تانک لازم است لوازم مورد نیاز را تهیه کنید. دقت کنید برخی مواد بهکار برده شده در لوازم تزیینی آکواریوم ممکن است برای برخی گونه ماهیها مضر باشد. رنگهای غیرطبیعی بهکار برده شده در آنها نیز سلامت ماهی را به خطر میاندازد. لوازم تزیینی پلاستیکی و گیاهان غیرزنده قبل از استفاده باید بهخوبی شسته و ضدعفونی شوند. تمامی لوازمی را که قرار است ماهی با آنها در ارتباط باشد بشویید و ضدعفونی کنید. تانک، ماسه کف، فیلترها، لوازم تزیینی و هر آنچه که بهطور مستقیم و غیرمستقیم با تانک در ارتباط است را کاملا پاک کنید. هرگز به منظور پاکسازی لوازم آکواریوم از مواد شیمیایی و یا صابونها و پاککنندهها استفاده نکنید چرا که برای ماهیها سمی اند. آب گرم برای پاکسازی اولیه لوازم کافی است.
انتخاب مکان مناسب: سلامت ماهیان آکواریومی و حتی گیاهان زنده موجود در تانک به مکان آکواریوم شما بستگی دارد. در درجه اول آکواریوم باید در فضای نسبتا آرام و به دور از رفتوآمد و سروصدا باشد، شلوغی میتواند برای ماهیها استرسزا باشد. دقت کنید که تانک شما به دور از دسترس کودکان باشد، آنها علاقه دارند دست خود را در آب فرو ببرند و این میتواند سلامت خود آنها و ماهیها را به خطر بیندازد.
آکواریوم را در مکانی قرار دهید که دسترسی آسان به آن داشته باشید و در معرض دید شما باشد، شما باید در طول روز فعالیت ماهیها و یا شرایط آب را زیر نظر داشته باشید تا بتوانید بهموقع نسبت به تغییرات واکنش نشان دهید.
آکواریوم نباید در معرض نور مستقیم خورشید و یا لبه پنجره باشد. تانک را در مکانی قرار دهید که ساعات مشخصی از روز، نور غیرمستقیم دریافت کند.
قرار دادن آکواریوم در نزدیکی پنجره مشرف به نور خورشید سبب میشود نتوانید دمای آب را در حد پایداری نگه دارید و نوسانات دمایی آب برای سلامت ماهیان مضر است.
دمای آب تانک باید همواره دارای حد پایدار و فاقد نوسان باشد. نکته دیگر وزن تانک است، باید توجه داشته باشید که سطحی که قرار است تانک روی آن قرار بگیرد تحمل وزن آن را دارد و یا خیر. پمپ هوا، منبع نوری و سایر لوازم باید روی تکیهگاه جداگانهای قرار بگیرند.
تکیهگاه: سطحی که تانک روی آن قرار میگیرد نباید لغزنده و یا از جنس شیشه باشد. حتما مطمئن شوید که تکیهگاه شما قدرت تحمل وزن تانک را دارد. حتی تصور مقدار آبی که پس از تخلیه آکواریوم بر روی فرشها جاری میشود هم نگرانکننده خواهد بود.
سعی کنید تکیهگاه شما بهوسیله اتصالاتی به دیوار و یا ستون همجوار آن فیکس شود تا در صورت زلزله و یا جابهجایی کودکان با مشکل مواجه نشوید.
پر کردن تانک: اولین قدم، تعیین نوع پوشش کف آکواریوم میباشد. شما میتوانید از ماسهها و یا سنگریزههای مخصوص آکواریومی استفاده کنید. دقت شود که شنریزهها هرچه ریزتر باشند شستشوی آنها سختتر خواهد بود ولی شکلگیری و پهن کردن آن در کف آکواریوم آسانتر است. از سنگهایی با لبههای تیز استفاده نکنید چون هنگام بازی ماهیها ممکن است با بدن آنها برخورد کرده و به آنها آسیب بزند.
پس از این مرحله به اندازه دو بند انگشت روی سطح شن، آب اضافه کنید و با دست سطوح شن و سنگها را آنطور که میخواهید شکل دهید. سپس نوبت اضافه کردن تزیینات و سیستم فیلتراسیون است. سیستمهای فیلترینگ انواع مختلفی دارند. برای این منظور اطلاعات کافی درباره نحوه اتصالات و تعبیه آنها در تانک از فروشنده دریافت کنید.
پس از تعبیه فیلترهای کف، روی آنها را با شن پر کنید و اکنون میتوانید گیاهان زنده و سایر تزیینات تانک را اضافه کنید. البته توصیه میشود که گیاهان زنده را چند روز پس از راهاندازی اولیه آکواریوم به آن اضافه کنید تا آب، ثبات خود را به دست آورد. بخاری را نیز در مکان مناسب تعبیه کنید و سپس تانک را از آب پر کنید.
سعی کنید آب را فشار کم بهطوری وارد تانک کنید که محتویات آکواریوم به هم نریزند. اگر یکباره تمامی آب را درون تانک بریزید تمام چیدمان شما از بین خواهد رفت. آکواریوم را از آب پر نکنید، باید حداقل دو بند انگشت فضای هوادهی بین لبه آب و لبه آکواریوم وجود داشته باشد.
اکنون زمان آن فرا رسیده تا پمپ هوا، سیستم فیلتراسیون و منبع نور را روشن کرده و از کارکرد درست آنها مطمئن شوید. دمای آب را بهطور منظم از طریق دماسنج دنبال کنید و دمای آب را روی مقدار مورد نیاز ماهی خود تنظیم کنید. ممکن است ساعتها طول بکشد تا دمای آب به پایداری برسد.
اضافه کردن ماهی: برای اضافه کردن ماهیها عجله نداشته باشید، تانک شما برای رسیدن به شرایط پایدار و تامین فضای مورد نیاز ماهی به چند روز زمان نیاز دارد. پیش از اضافه کردن ماهی رعایت چند نکته ضروری است.
چرخه نیتروژن اکوسیستم جدید باید در تانک فعال باشد. این پروسه ممکن است چند روز پس از اضافه کردن آب طول بکشد. آمونیاک موجود در آب میتواند برای ماهیها مرگآور باشد، به محض اضافه کردن ماهی به آکواریوم نیتروژن شروع به تولید شدن میکند.
گیاهان پوسیده، بقایای ماهیان مرده و یا غذای مانده کف تانک میتوانند منبع تولید آمونیاک باشند. این ماده زائد باید به وسیله باکتریهای مفید موجود در آب از بین بروند. از جمله این باکتریها نیتروزوموناس است که آمونیاک را به نیتریت تبدیل میکند که خود برای ماهیها سمی است. باکتریهای دیگر وظیفه تبدیل نیتریت به نیترات را بر عهده دارند که سمیت کمتری نسبت به دو مورد قبلی دارد.
گیاهان زنده در بهبود این سیکل نقش موثری دارند. شما میتوانید بهمنظور اطمینان از کیفیت آب تانک از کیتهای تشخیص استفاده کنید.
اضافه کردن تعداد زیاد ماهی به یکباره به درون تانک میتواند این چرخه را با مشکل مواجه کرده و میزان آمونیاک موجود در آب بیش از توان باکتریها برای پاکسازی باشد، سعی کنید ماهیان مورد علاقه خود را در دفعات و با فاصله زمانی به تانک اضافه کنید.
بهتر است پس از پر کردن فضای آکواریوم با آب و اضافه کردن گیاهان زنده، یکی از اعضای کتفیشهای کوچک جثه را به تانک اضافه کنید. این ماهیها به چرخه نیتروژن کمک بسیار میکنند و آکواریوم شما را تمیر نگه میدارند. پس از گذشت چند روز میتوانید اولین گروه ماهیها را به آب اضافه کنید. بهتر است به مدت حدود 15 دقیقه به آنها این امکان را بدهید تا با محیط جدید عادت کنند، برای این منظور کیسه حاوی ماهیها را شسته و آنرا درون آکواریوم بگذارید تا با دمای آب عادت کنند.
منابع
pethc.ir
petzip.ir
makidam.ir
onlypet.com
pethelpful.com
گردآورنده: فرزین کاظمی لیف شاگرد