هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
۲۰
شهر
شهر
ويروس آنفلوانزا معمولا در تمام جهان وجود داشـته و بـه جز انسان‌ها، قادر به بيمار نمودن گونه‌های مختلف پستانداران و پرندگان نيز می‌باشد. ويروس آنفلوانزای پرندگان معمولا در پرندگان آبزی به‌ويژه اردک‌های وحشی، غازهـای وحـشی و پرندگان مهاجر باعث بيماری شـديد نمـی‌شـود و ايـن گونـه پرندگان در صورت آلودگی به ويروس فقط ناقل سالم هستند، بنابراین مخازن طبيعـی ويـروس آنفلـوانزای پرنـدگان در طبيعـت همين پرندگان آبـ‌زی مـی‌باشـند. بـر خـلاف پرنـدگان آبـ‌زی وحشی، پرندگان اهلی مثل مرغ و خروس شديدا مستعد ابـتلا بـه بيمـاری آنفلـوانزای پرنـدگان هـستند و معمـولا ويـروس آنفلـوانزای بـه‌شـدت بيمـاري‌زای H5N1 مـی‌‌توانـد باعـث مرگ‌ومير شديد پرندگان اهلی نیز شود.
ويروس آنفلوانزای نـوع A بـسيار شـايع مـی‌باشـد. ايـن ويروس می‌تواند باعث ابتلای گونه‌های مختلف پـستانداران و پرندگان شود و تقريبا همه ساله باعث اپيدمی بـا شـدت‌هـای مختلـف میشود. ويروس آنفلوانزای A دارای يک پوشـش گليكـوپروتيينی نیز می‌باشد.
اولين مورد ابتلای انسان به آنفلـوانزای پرنـدگان H5N1، در سال 1997 در هنگ‌كنگ رخ داد به‌طـوری كـه در جريـان همه‌گيری آنفلوانزای پرنـدگان شـديدا بيمـاري‌زای H5N1 در ميان ميليون‌ها پرنده، حدود 18 انسان مبتلا به يک بيمـاری بـا علائم تنفسی شدند كه از ميان آنها حدود 61 درصد مبـتلا بـه پنومونی شدند، 51 درصد به‌قدری بي‌حال شدند كه منجر بـه بستری آنها در ICU شد و در نهايـت 33 درصـد آنهـا در اثـر ابتلا جان خود را از دست دادند. در واقع تمام اين انسان‌هـا از طريق تماس مستقيم و طولانی مدت با پرنـدگان آلـوده بيمـار شده بودند. بررسي‌های بيشتر مويد اين نكته بود كه 10 درصد كارگران مرغداری‌ها آنتی‌بادی عليه ويروس را در سرم خود داشتند. مجددا در اواخر سـال 2003 و طـی سـالهـای 2004 تـا 2006، همه‌گيري آنفلوانزای پرندگان H5N1 شديدا بيماري‌زا، به‌طور مجدد در پرندگان كشورهای آسيايی رخ داد و بيماری به‌سرعت به سمت آسيای ميانـه و اروپـا پيـشرفت نمـود بـه‌طوری كه پرندگان حـدود 50 كـشور بـه ايـن بيمـاری آلـوده شدند. در جريان اپيدمی پرندگان تا 14 ژولای 2006، حـداقل 230 انسان دچار بيماری آنفلوانزای ويروس H5N1 شده‌اند كه 132 نفر آنها در اثر ابتلا جان خود را از دست داده‌اند. البتـه طـی سـالهـای 1999 و 2003 مـواردی از اپيـدمی ويروس H9N2 در پرندگان مشاهده شد ولي بيماری انسانی ناشی از ويروس H9N2 شديدا بيماری‌زا نبـود و فقـط يک مورد بيماری خفيف انسانی گزارش شد. همچنين در سـال 2003 در جريـان همـه‌گيـری آنفلـوانزای H7N7 در پرنـدگان كشور هلند، حداقل 5 مورد از افرادی كه در امر كنترل اپيدمی فعاليت داشتند مثل مأموران بهداشتی و كارگرانی كه مرغ‌هـا را مـی‌سـوزاندند بـا ويـروس H7N7 بيمـار شـدند و يـک نفـر دامپزشک نيز در اثر ابتلا فوت نمود.
ويروس آنفلوانزا معمولا در ترشحات بدن به‌ويـژه بـزاق، ترشحات بينی و مدفوع پرنـدگان بـه مقـادير فـراوان موجـود است. بيماری به‌راحتـی در جريـان تمـاس مـستقيم پرنـدگان وحشی با پرندگان اهلـی و از طريـق آب آشـاميدنی مـشترک باعث آلودگی پرندگانی مثل مرغ و خروس مي‌شود. بـا آلـوده شدن مرغ و خروس‌ها، بيماری به آسانی از يک مـرغداری بـه مرغداری ديگر انتقال می‌يابد، زيرا تعـداد زيـادی ويـروس در فضله‌ی پرندگان وجود دارند و باعـث آلـودگی گـرد و غبـار و خاک می‌‌گردند، ضـمنا ويـروس از طريـق هـوا بـه‌آسـانی از پرنده‌ای به پرنده ديگر منتقل میشود. لـوازم و اشـيای آلـوده، غذاها، قفـسه‌هـا، لبـاس‌هـا و بـه‌ويـژه كفـش‌هـای كـارگران مرغداری، قفس‌ها و كاميون‌های مخصوص حمل پرندگان نيـز موجب انتقال ويـروس از محلـی بـه محـل ديگـر مـی‌‌شـوند. همچنين ويروس از طريق پاها و بدن حيواناتی نظير جوندگان كه نقش ناقل مكانيكی را ايفا می‌‌نمايند نيز ممكن است منتقـل گردد. ويروس ممكن است از طريق فضولات پرنـدگان وحـشی آلوده به ماكيان اهلی نیز انتقال يابد. خطر انتقـال ويـروس زمـانی افزايش می‌يابد كه ماكيان اهلی، خارج از قفـس و آزاد بـوده و يا از منابع آب آلوده به فضولات پرندگان وحشی ناقل استفاده کنند.
همچنين پرندگان مهاجر و از جمله انواع آبزی، دريـايی و ساحلی قادر به حمل ويروس تا فواصل خيلی طولانی و انتقال به مناطق جديـد هـستند. در حـال حاضـر مـوارد اپيـدمی در پرندگان كشورهای اروپايی، روسيه و تركيه ديـده شـده اسـت. اين پرندگان وحشی با شروع فصل سرما از سـيبری و حاشـيه دريای خزر بـه تـالاب‌هـای انزلـی و سـواحل جنـوبی ايـران مهاجرت نموده و با توجه به اين كه در شمال ايران تقريبا تمام روستاييان، پرندگان اهلي از جمله مـرغ و خـروس و اردک و بوقلمـون نگـهداری مـی‌كننـد و آنهـا آزادانـه در محـيط دانـه برمی‌چينند و با پرندگان وحشی مهاجر ناقـل بيمـاری تمـاس دارند، تا به حال موارد قابل ملاحظه‌ای از ابـتلای پرنـدگان در شمال كشور ديده شـده و خطـر انتقـال بـه پرنـدگان اهلـی و مرغداری‌های صنعتی كماكان وجود دارد.
واکسیناسیون
ندارد
سرایت به انسان
دارد
سرایت به سایر حیوانات
دارد
منشا
ویروسی
علائم
نشانه‌های آنفلوانزا بسیار متفاوت بوده و به عواملی مثل سن وگونه‌ي پرنده، حدت ویروس، عفونت‌های همزمان و کیفیت پرورش بستگی دارد.
دامنه گسترش بیماری آنفلوانزای پرندگان آنقدر زیاد است که اگر یکی از پرنده‌های گله پرورشی درگیر آن باشد، به‌راحتی و با سرعت زیاد می‌تواند تمام گله را درگیر کند و تلفات زیادی به بار بیاورد. مهم‌ترین علائم این بیماری که پرندگان اهلی و وحشی درگیر آن می‌شوند عبارتند از: بی‌حالی و ضعف جسمی، کاهش یا عدم تخم‌گذاری، مدفوع آبکی به رنگ سفید و سبز روشن، مشاهده خون در مدفوع پرنده، تمایل به خوردن آب فراوان، نامرتبی و ژولیده شدن پرها و اختلالات تنفسی همچون سرفه، عطسه و صدای خس‌خس پرنده. همان‌طور که مشخص است علائم این بیماری بسیار شبیه به نیوکاسل است و تشخیص این دو از یكدیگر کار ساده‌ای نیست.
علائم بالینی این بیماری عبارتند از:
- لرزش سر و گردن
- مرگومیر ناگهانی
- علائم عصبی.
تفریق این بیماری از دیگر بیماری‌های ویروسی پارامیکسووایرال‌ها و همین‌طور نیوکاسل تنها از طریق مشاهده امکان‌پذیر نمی‌باشد. استفاده از روش‌های آزمایشگاهی برای تعیین وجود آنتی‌بادی‌های ویروس یا محصولات تولید شده حاصل از فعالیت ویروس در بدن امکان‌پذیر است. در بوقلمون‌های جوان و در حال رشد، به‌خصوص وقتی عفونت‌های ثانویه مانند وبای ماکیان، کلی باسیلوز یا کریزای بوقلمون اتفاق می‌افتند ممکن است این بیماری به‌صورت تحت بالینی یا شدید باشد و میزان ابتلا و مرگومیر بسیار متغیر است.
تشخیص
دامپزشکان با معاینات بالینی حیوان بیمار را ممکن است از دیگر پرندگان شناسایی کنند اما برای آگاهی دقیق از نوع ویروس آلوده کننده حتما از آزمایشاتی استفاده می‌کنند تا تشخیص دقیقی داشته باشند. برای مثال آزمایشات شناسایی ویروس با روش PCR یا آزمایشاتی در خصوص تشخيص آنتی‌ژن‌های بدن پرنده می‌توان اشاره کرد.
درمان
درمان موثری برای این بیماری وجود ندارد اما پرورش خوب، تغذیه‌ی مناسب و آنتی‌بیوتیک‌های وسیع‌الطیف ممکن است ضایعات حاصل از عفونت‌های ثانوی را کاهش دهند.
پیشگیری
کنترل و پیشگیری از این بیماری عمدتا از طریق جلوگیری از مواجه‌ی پرندگان، با ویروس‌های آنفلوانزا، انجام میشود. هیچ پرنده‌ای نباید به گله‌های در حال رشد وارد شود و از تماس مستقیم یا غیرمستقیم پرندگان وحشی مهاجر و وارداتی با گله، باید جلوگیری گردد.
تخم‌مرغ‌هایی که برای جوجه‌کشی در نظر گرفته میشود باید از گله‌های عاری از آنفلوانزا تهیه شده باشند.
در مناطقی که بیماری آنفلونزای پرندگان مشکل‌ساز بوده است، خون یا آنتی‌بادی زرده تخم‌مرغ، تحت آزمایش‌های سرولوژیکی متداول قرار می‌گیرند. این تلاش‌ها، تشخیص زود‌هنگام موارد شیوع را امکان‌پذیر نموده، سبب میشود تا سایر اقدامات نظیر قرنطینه، زودتر اجرا گردد.
احتمال ورود آنفلوانزای پرندگان بسیار بیماری‌زا از راه واردات طیور یا پرندگان دیگر را باید با قرنطینه کاهش داد.
معمولا واکسن در دسترس نیست مگر واکسن‌هایی که برای منطقه‌ای خاص که سویه‌ی مشخصی از ویروس آنفلوانزا مشکل‌ساز است، ساخته شده باشند. به جهت تنوع آنتی‌ژنیتکی در میان ویروس‌های آنفلونزا، این واکسن‌ها احتمالا نمی‌توانند در مناطق دیگر مورد استفاده قرار گیرند.
نكاتي براي صاحبان
- پخت و‌پز مناسب مرغ و تخم‌مرغ می تواند ویروس‌هایی مانند ویروس آنفلوانزای مرغی را از بین ببرد. دست‌ها باید قبل و بعد از دست زدن به مرغ و تخم‌مرغ شسته شوند و سطوحی که با مواد‌غذایی تماس داشته‌اند، باید کاملا با آب گرم صابون تمیز شود. پخت مرغ باید تا دمای داخلی حداقل 74 درجه سانتی‌گراد باشد.
- در صورت شیوع آنفلوانزای پرندگان باید حتما از واکسن آنفلوانزا استفاده شود؛ زیرا شیوع آن می تواند یک نوع جدید و احتمالا مرگبار از آنفلوانزا ایجاد کند.
- افرادی که قصد مسافرت به کشورهایی که طغیان بیماری گزارش شده است به موارد زیر توجه کنند:
-از مراجعه به مراکز پرورش ماکیان و مراکز فروش حیوانات زنده و هر مکانی که احتمال آلودگی با مدفوع ماکیان یا سایر حیوانات وجود دارد خودداری کنند.
-همانند سایر بیماری‌های عفونی یکی از مهم‌ترین و موثرترین اقدامات پیشگیری رعایت مکرر بهداشت دست‌ها می‌باشد که این نکته بسیار حائز اهمیت است و برای ضد‌عفونی کردن وسایل آلوده می‌توانید از هیپوکلرید سدیم 1 درصد و برای ضد‌عفونی کردن دست‌ها و یا سطوح دیگری که مواد سفید کننده نمی‌شود، می‌توانید از الکل 70 درصد استفاده کنید.
-برای تغذیه پرندگان آزاد، در مکان‌هایی که سبب ورود آنها به خانه میشود، دانه و غذا نریزید.
-اجازه ندهید کودکان به‌ویژه در فصل شیوع آنفلوآنزا با پرندگان بومی و زینتی بازی کنند و درصورت تماس، فوری دست آنها را با آب وصابون بشویید. - کودکان، افراد سالمند و زنان باردار نباید اقدام به تمیز کردن لانه و جمع‌آوری تخم‌مرغ‌ها کنند.
- هرگز به پرنده بیمار دست نزنید. در صورت اضطرار، از دستکش یا حداقل از کیسه نایلونی کاملا سالم استفاده کنید و سپس دست‌ها را به مدت ۲۰ ثانیه با آب و صابون بشویید.
- درحد امکان از نگهداری پرندگان در خانه خودداری کنید. درغیر این صورت آنها را دور از محل زندگی خود و در قفس یا حصار نگه‌دارید.
منابع
مجله دانشكده پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي تهران، دوره 64 ، شماره 4 ،تير 1
pethc.ir
ivo.ir
