سرطان بیماری جدیدی نیست و پزشکان بیش از 2000 سال است که از این بیماری در انسانها آگاه بودهاند و محققان چندین نسل سرطان را در انسانها مورد بررسی قرار دادهاند.
در طول صد سال گذشته، پیشرفت قابل ملاحظهای در درک شیوع و گسترش سرطانها در انسان به دست آمده است که این اطلاعات برای دامپزشکان نیز مفید بوده است چرا که بسیاری از زنجیرههای مولکولی در بسیاری از پستانداران (مانند انسان و سگها و گربهها)، یکسان و مشابه است که این امر منجر به این میشود که برخی از سرطانها در انسانها و حیوانات بسیار شبیه به هم باشند بهعنوان مثال سرطان پستان، اما متاسفانه دامپزشکان به علت تحقیقات کمتری در این زمینه از بسیاری از سرطانهای خاص در حیوانات اطلاعات کمتری دارند.
بسیاری از دامپزشکان و صاحبان حیوانات خانگی مشاهده کردهاند که حیوانات خانگی در اواخر مراحل زندگی خود بیشتر به سرطان مبتلا میشوند اما محققان هنوز رابطهی دقیقی بین افزایش سن و رشد سرطان را کشف نکردهاند و یکی از دلایل فرضی این امر را افزایش جهش در سلولهای حیوانات مسن به علت کاهش سیستم ایمنی در نظر دارند.
بر اساس تحقیقات به عمل آمده بر روی انسانها و حیوانات، میدانیم که این بیماری و فرایند پیشرفت آن، یک فرایند بسیار پیچیده است که میتواند توسط علائم متعددی از قبیل عوامل ارثی، محیطی و تغذیهای ایجاد شود.
همانطور که گفتیم یکی از دلایل سرطان در انسانها عامل ارثی است برای مثال در سگهایی مثل گلدن رتریور، سگهای کوهستانی برنیز، باکسرها، روتوایلر بهطور کلی بیشتر از نژادهای دیگر به سرطان (و همینطور انواع خاصی از سرطان) مبتلا میگردند که افزایش خطر ابتلا به سرطان که در این نوع از سگها بیشتر است و توسط ترکیبی از ژنها یا توسط یک ژن منفرد ایجاد میشود که برای درک بهتر عوامل ژنتیکی درگیر، تحقیقات بیشتری لازم است.
تحقیقات در مورد انسانها نشان میدهند که اکثریت سرطانهای انسانی به عوامل خطرساز موجود در محیط یا رژیم غذایی مربوط میباشند که به احتمال زیاد همین عوامل خطرساز در ایجاد سرطان در حیواناتخانگی نیز نقش عمدهای دارند برای مثال قرار گرفتن طولانیمدت در معرض اشعهی ماورای بنفش خورشید، دود تنباکو، انواع سموم مثل حشرهکشها و علفکشها، آلودگیهای ایجاد شده به وسیلهی عناصری مانند اورانیوم، نیکل، رادون، بنزن، وینیلکلرید، کادمیوم و دیگر مواد سرطانزا در بسیاری از شهرهای آلوده همچنین محققان دریافتند که دود سیگار نیز منجر به ایجاد نوعی سرطان در دهان گربهها میشود و یا نور خورشید در سگها، گربهها و اسبهای سفید نیز ایجاد نوعی سرطان پوست میکند.
ویروسها نیز از جمله عواملی هستند که در ایجاد برخی از سرطانها نقش دارند. به عنوان مثال ویروس لوسمی گربهسانان یکی از دلایل عمدهی مرگ در گربهها است و تا 30 درصد از گربهها هم به این ویروس آلوده میشوند یا سگها نیز توسط نوعی ویروسی که منجر به زگیل در دهان میشود، به نوعی تومور خوشخیم مبتلا میگردند همچنین برخی از سرطانها از راه جنسی نیز منتقل میگردند. برای مثال سرطانی در دستگاه تناسلی سگها که به نوعی تومور وریدی شناخته شده است که در حین رابطهی جنسی قابل انتقال است.
همانطور که در ابتدای این بخش ذکر شد، افزایش سن یکی از دلایل سرطانها محسوب میشود که حدس میزنند با افزایش سن حیوان، احتمال تقسیم غلط سلول و جهش، بیشتر میشود چرا که هر چند حیوان بیشتر عمر کند، بیشتر نیز در معرض عوامل سرطانزای محیطی قرار میگیرند و مادهی ژنتیک بیشتر دستخوش تغییر میشود اما دلایل متعدد دیگری نیز وجود دارد که دامپزشکان بهطور دقیق به آن پینبردهاند.
در حالی که پاسخهای مشخصی در مورد دلایل بسیاری از سرطانها وجود ندارد، دامپزشکان و محققان میدانند که سرطان نمیتواند در اثر صدمات جسمی کوتاهمدت مانند التهاب و یا کوفتگی ایجاد شود اما با این حال، گاهی اوقات سالها پس از آسیب، ممکن است در بخشهای آسیبدیده، سرطان ایجاد شود بهعنوان مثال محل شکستگی استخوان.
واکسنها بخش مهمی از مراقبت از حیوان خانگی شما محسوب میشوند و به نوعی ضامن سلامت حیوانات دوستداشتنی شما هستند اما با این حال در دههی 1990 دامپزشکان متوجه شدند که احتمال بروز نوعی بیماری در محل تزریق واکسن در بعضی از گربهها منجر به ایجاد سرطان میگردد برای مثال واکسیناسیون هاری که در برخی از گربهها منجر به ایجاد سرطان خون شدهاست که بدین سبب دامپزشکان با اطلاعات بهدستآمده در روند تزریقات و پروتکلهای واکسنهای توصیهشده، تغییراتی اعمال کردند بهصورتی که نوع و دفعات واکسیناسیون داده شده به گربهها را محدودتر کردند.
واکسیناسیون
ندارد
سرایت به انسان
ندارد
سرایت به سایر حیوانات
ندارد
منشا
سیستمی
علائم
انسانها نیز مانند حیواناتخانگی، میتوانند انواع سرطان و تومور را در قسمتهای مختلف بافت و اندامهای بدن خود داشته باشند که بدین شکل علائمی که دیده میشود متفاوت است که این امکان نیز وجود دارد علائم دیده شده با علائم برخی از بیماریها یکسان باشد اما علائمی که ممکن است در حیوان خود طی این بیماری مشاهده کنید شامل موارد زیر است:
تورم شکم، خونریزی از دهان، بینی، و سایر قسمتهای بدن، مشکلاتی در تنفس، مشکلاتی در بلع و هضم و خوردن، برجستگی و یا تغییر رنگ پوست، زخمهای غیرقابل ترمیم، اسهال یا استفراغ مداوم، تغییرات ناگهانی در وزن، تودههای دردناک قابل لمس در قسمتهایی از بدن.
با مشاهدهی این چنین علائمی سریعا به دامپزشک مراجعه کنید تا با تشخیص سريع، علت بیماری مشخص گردد و پروسهی درمان در سریعترین شکل ممکن برای پت شما انجام بگیرد.
تشخیص
ابتدا دامپزشک حیوان شما با انجام معاینات بالینی و گرفتن هیستوری دقیق از حیوان شما و سپس با انجام آزمایشات گوناگونی، به تشخیص دقیق نوع و استیج سرطان حیوان شما میپردازد که از جملهی این آزمایشات به موارد زیر میتوان اشاره کرد؛
گرفتن آزمایشات کامل خون، نمونهبرداری و آزمایشات هیستولوژی، رادیوگرافی، سونوگرافی، سیتیاسکن و MRI.
درمان
دامپزشک پس از تشخیص نوع سرطان و میزان پیشرفت آن شروع به درمان پت شما میکند که این پروسهی درمانی ممکن است شامل یک یا ترکیبی از روشهای درمانی باشد و از جمله این روشها میتوان به موارد زیر اشاره کرد؛
جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی و ایمونوتراپی و درمانهای دیگر البته لازم به ذکر است که حیوانات خانگی اغلب شیمیدرمانی را بهتر تحمل میکنند و دامپزشک ممکن است تغییرات غذایی را نیز با سایر روشهای درمانی برای حیوان شما در نظر بگیرد. طی این پروسه درمانی نیز داروهای لازم برای کنترل درد نیز تجویز میگردد.
پیشگیری
متاسفانه بهدلیل مشخص نبودن علت بیشتر سرطانها در حیوانات، پیشگیری امری دشوار است البته تشخیص و درمان به موقع این بیماری بهترین روش برای کنترل این بیماری در حیوانخانگی شما محسوب میگردد اما با در نظر داشتن نکاتی برای حیوان خود، میتوان زمینهی ابتلا به این بیماری را کاهش داد. بهعنوان مثال حیوان خود را در معرض دود سیگار و تنباکو قرار ندهید چرا که باعث ایجاد برخی از سرطانها در سگ و گربه شما میشود.
عقیم سازی از جمله کارهاییست که خطر ابتلا به سرطان پستان را در سگها کاهش میدهد.
طبق تحقیقات انجام شده نیمی از سرطانهای پستان در سگها و بیش از 85 درصد سرطانهای پستان در گربهها بدخیم هستند و عقیمسازی حیوانات خانگی ماده قبل از 12 ماهگی این خطر را کاهش میدهد همچنین عقیمسازی حیوان نر نیز از خطر ابتلا به سرطان بیضه و دیگر سرطانهای مخصوص نرها جلوگیری میکند البته این نکته نیز قابل ذکر است که این امر منجر به افزایش خطر ابتلا به دیگر سرطانها را نیز ممکن است افزایش دهد.
با دامپزشک خود در این خصوص مشورت به عمل آورید تا زمان، مزایا و خطرات عقیمسازی را بهطور کامل برای شما توضیح دهد.
نکاتی برای صاحبان پت
- قرار گرفتن حیوان خود را در معرض آفتاب به حداقل برسانید.
- سگ خود را از سموم و آفتکشها و علفکشها و رنگ و سایر مواد شیمیایی دور نگه دارید .
- تزریقهای مختلف به پت خود را به حداقل برسانید.
- سیگار کشیدن را ترک کنید چرا که سگهایی که با افراد سیگاری زندگی میکنند، خطر بیشتری برای ابتلا به برخی از سرطانها دارند.
- معاینات دورهای و منظم پت خود را جدی بگیرید خصوصا سگهای مستعد نام برده شده.
- از رژیم غذایی مناسب و مغذی برای حیوان خود استفاده کنید.
منابع
pethc.ir
vin.com
avma.org
petmd.com
msdvetmanual.com