شاهین (Falcon)

شاهین پرنده‌ای با بال‌های تیز، کشیده و بلند و بسیار سریع و چابک می‌باشد. بیش از 40 گونه شاهین وجود دارد که در نقاط مختلف زندگی می‌کنند. شاهین، پرنده‌ای شکارچی و مشهور به‌واسطه مهارت بی‌نظیرش در شکار و ظالم بودن است. آنها شکار خود را از آسمان زیر نظر می‌گیرند و در فرصت مناسب به آن حمله می‌کنند. سرعت آنان در کاهش ارتفاع به‌منظور شکار باورنکردنی است. علاوه بر بال‌های قدرتمند که به آنها امکان پرواز طولانی را می‌دهد، بینایی قوی نیز به آنها کمک می‌کند شکار را از فواصل دور زیر نظر بگیرند. شاهین‌ها تمایل به زندگی در آب‌و‌هوای معتدل دارند بنابراین پراکندگی آنها در نیمکره شمالی بیشتر است. شاهین‌ها در استرالیا پراکندگی بالایی دارند. بی‌رحم بودن در شکار و توانایی پرواز باورنکردنی از ویژگی‌های برجسته شاهین‌ها می‌باشد. بال‌های طویل و باریک و نوک تیز این امکان را به آنها می‌دهد تا به‌سرعت تغییر جهت بدهند.
پرواز شاهین سریع و در راستای مستقیم به‌ همراه حرکات سریع بال‌ها می‌‌باشد. آنها قادرند هنگام پرواز به جستجو برای شکار بپردازند. شکار در آسمان نیز از توانایی‌های منحصربه‌فرد آنها می‌باشد. آنها می‌توانند پرندگان متوسط و هم‌اندازه خود را در آسمان شکار کنند. برخی با حرکات سریع، چابک و شیرجه‌های دیدنی در هوا می‌توانند پرندگان متوسط را شکار کنند در مقابل، برخی گونه‌های شاهین بر روی نشیمنگاه های چوبی می‌نشینند و منتظر شکار می‌شوند.
شاهین‌ها تمایل به زندگی دسته جمعی ندارند و پرندگانی منزوی محسوب می‌شوند. آنها در رنگ‌های مشکی، خاکستری، قهوه ای، زرد و سفید دیده می‌شوند. منقار تیز و باریک به آنها در کشتن شکار کمک می‌کند. شکل آیرودینامیک بدن شاهین سبب می‌شود پروازی طولانی، سریع و با ثبات در آسمان داشته باشد و به‌راحتی تغییر جهت و یا کاهش ارتفاع بدهد. در برخی منابع ذکر شده است که شاهین‌ها می‌توانند گردن خود را 180 درجه بچرخانند.

ویژگی‌ها

ظاهری: طول تقریبی آنها 15-60 سانتی‌مترو وزن آنها 500-1600 گرم می‌باشد. طول بال‌های شاهین به حدود 1 متر می‌رسد. شاهین ماده کمی بزرگ‌تر و جسورتر از شاهین نر می‌باشد. از ویژگی‌های ظاهری آن وجود بریدگی ای در ناحیه منقار است که در نژاد genus falco به شکل دندان در‌آمده است. حداکثر سرعت پرواز آنها 320 کیلومتر در ساعت ثبت شده ‌است و طول عمری معادل 12-18 سال دارند. شاهین‌های بالغ در نواحی پایین بدن طوسی و خاکستری رنگ و در ناحیه سر، تیره رنگ می‌باشند. به منظور تشخیص شاهین‌های بالغ از جوان، می‌توان به خطوط روی سینه آن‌ها توجه کرد، خطوط روی سینه جوانان عمودی می‌باشد حال آنکه خطوط روی سینه شاهین بالغ افقی می‌باشند.

تولیدمثل: شاهین‌ها علاقه به لانه‌سازی در ارتفاعات دارند. آنها عموما در گودی‌های روی درختان و یا صخره‌ها لانه‌سازی می‌کنند. آنها به منظور لانه سازی ممکن است مسیرهای طولانی را پرواز کنند و خود را به لانه ای که سال گذشته ساخته بودند برسانند، همچنین ممکن است از لانه‌های قدیمی سایر پرندگان نیز استفاده کنند.
شاهین ماده معمولا 5-6 تخم مي‌گذارد حدود 1 ماه بر روی تخم‌ها می‌خوابد و جوجه‌ها حدود 1 ماه در لانه می‌مانند و از والدین خود تغذیه می‌شوند. پوست تخم شاهین به رنگ سفید و با خال های قهوه ای می‌باشد و سطحی چرمی دارد. آنها در 2-3 سالگی به سن تولیدمثل می‌رسند. یک جفت شاهین در تمام طول عمر با هم زندگی می‌کنند و هر سال برای تخم‌گذاری به لانه قبلی خود برمی‌گردند. انتخاب جفت بر عهده پرنده ماده است و شاهین‌نر با چرخ‌ زدن در آسمان و شیرجه زدن، سعی در جلب نظر ماده دارد.
زمان تخم‌گذاری شاهین اواخر زمستان است و والدین هر دو در مراقبت از جوجه‌ها نقش دارند.

تغذیه: غذای شاهین‌ها علاوه بر پرندگان کوچک، موش، مارمولک و حشرات نیز می‌باشد. شاهین‌ها از کبوتر، بلدرچین، خفاش، پرندگان آوازخوان،خرگوش ومرغابی‌ها تغذیه می‌کنند .
البته تغذیه در نژادهای مختلف فرق می‌کند مثلا forest falcon در جنگل‌های گرمسیری آمریکا زندگی می‌کند و از پرندگان و خزندگان تغذیه می‌کند.
دل و جگر مرغ غذای مناسبی برای شاهین نمی‌باشد. در بین جانوران شکارچی، معمولا جنس نر از نظر اندازه کوچک‌تر از ماده است، در شاهین ها نیز این‌گونه می‌باشد.

منابع:

pethc.ir
birdlife.com
Britannica.com
a-zanimals.com
allaboutbirds.com    

گردآورنده: فرزین کاظمی لیف شاگرد