کلیسی ویروس گربهها (FCV)، همانطور که از اسمش پیداست یک بیماری ویروسی است که ژنوم آن از یک RNA تکرشتهای تشکیل شده است که این ویروس از خانوادهی وزیویروس است. این ویروس و ویروسهای دیگری مثل هرپس ویروس گربهها (FHV)، باعث ایجاد بیماری در بخش فوقانی دستگاه تنفس گربهها میشود که این بیماری یک بیماری شایع در گربهها در سراسر جهان تلقی میشود. در بعضی از رفرنسهای دامپزشکی این بیماری به نام آنفولانزای گربه (Cat flu) هم نامگذاری شده است. ساختار خاص این ویروس باعث شده است که بسیار در محیط دوام داشته باشد و نسبت به بعضی ضدعفونیکنندهها مقاوم هم باشد.
بهطور کلی عفونتهای دستگاه تنفس فوقانی با این ویروس و ویروسهای دیگر، به احتمال زیاد تحت شرایط خاصی مثل مکانهای شلوغ نگهداری از حیوانات (مثل پناهگاهها و پانسیونهای حیوانات) یا مکانهای غیربهداشتی (مکانهایی که طی برنامههای مدون ضدعفونی نمیشوند) یا در زمان قرار گرفتن پتتان در معرض ترشحات مسری بینی یا چشم گربهی آلوده، ویروس سرایت میکند. از این رو توصیههای دامپزشکتان را برای مراقبت از بچه گربهها جدی بگیرید. انتقال این ویروس بیشتر بهصورت مستقیم است اما زمانی که تعداد زیادی از گربهها درمحیط نگهداری شوند روش انتقال بهصورت غیرمستقیم هم دیده شدهاست. از نکات مهم این است که این ویروس قابلیت آسیب و یا انتقال به سیستم تنفسی انسانها را ندارد اما انسانها میتوانند عاملی برای جابهجایی و گسترش این ویروس باشند.
واکسیناسیون
دارد
سرایت به انسان
ندارد
سرایت به سایر حیوانات
دارد
منشا
ویروسی
علائم
در صورتی که پت شما به این ویروس آلوده گردد، بر اساس شدت این بیماری علائم ظاهر میگردند. از جمله علائم این بیماری، ترشحاتی از بینی و چشم است که در ابتدا به حالت شفاف هستند و پس از آن در صورت پیشرفت بیماری به حالت چرک در میآیند. بهدلیل زخمهای نعلاسبی بر روی دهان و لب گربهی شما، وی اشتیاقی به خوردن غذا ندارد و در جویدن غذا دچار مشکل میشود و بهدنبال آن بیحال و افسرده میگردد. امکان دارد گربه شما تب و اسهال داشته باشد که بهدنبال این علائم حیوان آب بدن خود را بهشدت از دست میدهد.
همچنین از دیگر علائم مهم این بیماری مشکلات تنفسی است. برای مثال گربهی شما سخت و پرسروصدا تنفس کند و تعداد تنفسات آن افزایش پیدا کند. در بچه گربهها این امکان وجود دارد که این بیماری، باعث آرتریت و لنگش نیز گردد پس با شروع این علائم سریعا به دامپزشک مراجعه کنید.
امکان تغییراتی در ساختار چشم حیوانتان هم در این بیماری وجود دارد برای مثال قرمزی چشم به علت التهاب بافت ملتحمهی چشم. در موارد نادر دیده شده است که حیوان در اثر شدت و حاد بودن این بیماری با تب شدید، ادم دست و پا، زردی، زخمهای دهانی، مشکلات تنفسی و خونریزی به درمان پاسخ نمیدهند و جان خود را از دست دهد.
تشخیص
ابتدا دامپزشک، شرح کاملی (هیستوری) از شما صاحب پت میگیرد برای مثال:
آیا گربه شما در تماس با گربههای دیگر بوده است؟
آیا گربه شما واکسینه شده است؟
از چه زمانی علائم بیماری شروع شده است؟
و پس از گرفتن شرح کامل از شما، وی شروع به معاینات بالینی میکند و پس از ارزیابی سیستمهای بدن (وضعیت تنفس، حالت چشم و بینی و غیره) برای تشخیص دقیقتر از آزمایشاتی از قبیل آزمایشات خونی (برای مثال شمارش گلبولهای خونی)، آزمایش ادرار، آزمایشاتی در رابطه با تیتر آنتیبادیهای بدن گربهتان انجام میگیرد. همچنین این امکان وجود دارد که دامپزشک مربوطه برای ارزیابی عملکرد و بافت ریه، رادیوگراف هم بگیرد.
درمان
این بیماری همانند دیگر بیماریهای ویروسی درمان و داروی قطعی ندارد و اقدامات دامپزشکان، برای درمان این بیماری تنها برای رفع علائم ثانویهی این ویروس میباشد. برای مثال با طیف وسیعی از آنتیبیوتیکها به درمان بیماریهای باکتریایی که این ویروس بپردازند یا با مایعدرمانی و تزریقات وریدی به درمان کمبود آب ناشی از اسهال و تب بپردازند و با استفاده از غذاها و داروهای تقویتی، املاح و دیگر مواد ضروری بدن حیوان و بیاشتهایی آنها را کنترل کنند.
از دیگر اقدامات مهم برای این بیماری تمیز نمودن مرتب ترشحات از روی چشم و بینی است و یا استفاده از ضداحتقانهای بینی برای رفع گرفتگی. همچنین از دیگر اقدامات خوب و مفید در درمان گربهتان بخوردرمانی میباشد. اما این نکته حائز اهمیت است که اگر گربه شما با دهان باز نفس میکشد یا تب بالا دارند باید بستری گردد تا تحت مراقبت کامل درمانی باشد و تغذیه گربه بهدرستی انجام بگیرد تا روند پیشرفت بیماری کند گردد.
پیشگیری
همانطور که میدانید بهترین روش برای پیشگیری از این بیماری واکسیناسیون است اگرچه واکسیناسیون بهطور کامل در برابر FCV محافظت ایجاد نمیکند اما این روش یکی از متداولترین روشها برای مصونیت پتتان در برابر این ویروس میباشد و میتواند عفونت را تا حد زیادی کاهش دهد. چندین واکسن ترکیبی علیه این ویروس، ویروس هرپس گربهای تایپ 1 و پنلوکوپنی در گربهسانان موجود است که این واکسنها یا از طریق بینی و یا تزریق ورید به حیوان زده میشوند.
واکسنهای زنده از طریق بینی و واکسنهای زنده یا غیرزنده از طریق تزریق وریدی زده میشوند.
گربههایی که واکسن را از طریق بینی دریافت میکنند ممکن است 4 تا 7 روز پس از واکسیناسیون عطسه کنند. اما واکسن از طریق بینی مصونیت سریعتری ایجاد میکند و برای گربههایی که در پناهگاهها و یا پانسیون نگهداری میگردند بسیار مفید و بهینه است. اما بهطور کلی پروتکل واکسیناسیون این ویروس به این صورت است که گربه از 6 تا 8 هفتگی واکسن اول را دریافت میکند و پس از آن هر 3 تا 4 هفته تکرار واکسن زده میشود تا 16 هفتگی و پس از آن هر 3 سال یک بار واکسن بهصورت تقویت کننده زده میشود اما این نکته قابل اهمیت است که در مناطقی که شیوع این بیماری بسیار زیاد است تقویت کننده سالانه زده میشود. حتی این نکته نیز مهم است که گربههایی که از این ویروس بهبود یافتهاند نیز باید واکسینه گردند. همچنین گربههایی که بیش از 16 هفته دارند واکسناسیون در دو مرحله به فاصلهی 3 تا 4 هفته انجام میگیرد.
نکاتی برای صاحبان پت
- کسانی که در خانه از گربهای نگهداری میکنند و قصد آوردن بچه گربهای به خانه دارند، به این نکته توجه داشته باشند که قبل از ورود آن به خانه با مشورت دامپزشک پتتان، بچه گربه را 5 تا 7 روز قرنطینه کنید تا از خطرات ایجاد کنندهی این ویروس و سایر عفونتهای دستگاه تنفس فوقانی جلوگیری کنید و تمام رفتار و علائم بیماریها را در حیوانتان بررسی کنید. بیشک این روند برای شما سخت است اما برای محافظت از حیوانتان نیاز است.
- طی این بیماری، دامپزشک، رژیم غذایی متفاوتی برای گربهتان در نظر میگیرد که توصیه میکند از غذاهای مغذی و غذاهایی که بهراحتی قابل هضم هستند استفاده شود و باید در فواصل منظم به گربهتان غذا بدهید تا انرژی بدنش حفظ شود که چنانچه زخمهای دهانی پتتان زیاد باشد لازم است از غذاهای نرم استفاده کنید و در صورت شرایط حاد گربهی شما باید بستری شود و از طریق لوله، غذا و مواد مورد نیاز بدنش را دریافت کند.
- در زمان وقوع این بیماری مکان آرامی را برای نگهداری پتتان در نظر بگیرید تا میزان استرس او بهشدت کاهش پیدا کند و در دورهی درمان، پت خود را از محل نگهداری جابهجا نکنيد (برای مثال رفتن به تعطیلات با ماشین همراه پتتان اکیدا خودداری کنید).
- برای باز شدن مجاری بینی گربهی خود و فراهم نمودن رطوبت مورد نیازش، میتوانید با مشورت دامپزشک از حمام آب داغ و بخور استفاده کنید.
- بهدلیل گرفتگی بینی در این بیماری حیوان شما شاید بیاشتها شود و تمایلی به خوردن غذا از خود نشان ندهد. سعی کنید با مشاوره از دامپزشک، از غذاهای مخصوص و خوشمزه و لذیذ که توجه حیوانتان جلب میشود استفاده کنید تا تمایل حیوانتان بیشتر گردد.
- دقت داشته باشید که عطسه در گربهها دلایل زیادی دارد و چنانچه عطسه تا دو روز ادامه پیدا کند نشان از بیماریهای تنفسی در حیوانتان است که سریعا به دامپزشک مراجعه کنید تا از علت آن آگاهی یابید.
- همانطور که درمقدمهی توضیحاتمان در رابطه با این بیماری گفته شد، این ویروس بسیار مقاوم است و یکی از موارد آسان برای پاکسازی محیط از این ویروس، استفاده از مادهی سفیدکنندهی رقیق شده است (وایتکس رقیق شده به نسبت یک به سی).
منابع
pethc.ir
petmd.com
pethealthnetwork.com
Common Diseases of Companion Animals
Infectious diseases of the dog and cat by Craig E Greene