لپتوسپیروز یک بیماری عفونی است که میتواند بسیاری از حیوانات از جمله حیوانات وحشی و سگها و جوندگان را درگیر کند. عامل این بیماری باکتریای از خانوادهی لپتوسپیرا است که تایپهای گوناگونی دارد و در سراسر دنیا حضور دارند اما این باکتری در دورههای بارندگی، شیوع بیشتری پیدا میکند.
میزان عفونت لپتوسپیروز در سگها در ایالت متحده و کانادا در حال افزایش است و لازم به ذکر است که عفونتها، بیشتر در فصل پاییز اتفاق میفتد و بهطور عمده در محیطهای نیمهگرمسیری، گرمسیری و مرطوب آلودگی به این باکتری بیشتر دیده شده است. مکانهایی که این باکتری حضور فعالی دارد عبارتند از: مناطق باتلاقی و گل آلود که دارای سطح آب راکد هستند و مراتع با آبیاری زیاد.
سگها معمولا از طریق تماس مستقیم با ادرار حیوان آلوده دچار لپتوسپیروز میگردند. همچنین اگر چنانچه زخمهایی باز در پوست حیوان وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به این بیماری افزایش مییابد.
اما سگهایی که بیشتر در معرض این بیماری هستند میتوان به سگهای شکاری و ورزشی، سگهایی که در مناطق جنگلی زندگی میکنند و سگهایی که در مزارع یا مجاور آن زندگی میکنند اشاره کرد.
زمانی که سگ با باکتری لیپتوسپیروز آلوده گردد. این باکتری در کل بدن آن گسترش مییابد و در کبد، کلیهها، سیستم عصبی مرکزی، چشمها و سیستم تولیدمثل، تولیدمثل خود را انجام میدهد.
بلافاصله پس از عفونت اولیه، سگ شما علائمی از خود بروز میدهد که در بخش علائم همین پست بهطور کامل شرح داده شده است اما این علائم متناسب با عاملی که منجر به بروز آن شده است، این امکان وجود دارد که با تولید آنتیبادیها سریعا علائم از بین روند.
درحقیقت میزان تاثیرگذاری این باکتری بر اندامها به سیستم ایمنی سگ شما و توانایی آن برای ریشهکن کردن کامل عفونت، بستگی دارد. حتی پس از آن، گونهی خاصی از این باکتری لپتوسپیرا میتوانند در کلیهها باقی بماند و در آنجا تولید مثل کند و ادرار را آلوده کند.
در صورت پیشرفت عفونت، عفونت کبد یا کلیه میتواند برای حیوانات کشنده باشد و باعث آسیب شدید به این اندامها شود.
لازم به ذکر است که حیوانات جوانتر با سیستم ایمنی ضعیفتر، گسترش این باکتری در بدن بیشتر بوده و خطر ابتلا به عوارض شدید را به دنبال خواهند داشت.
بسته به گونهی این باکتری، گونههای مختلفی از حیوانات وحشی یا اهلی جزو مخازن طبیعی این اجرام بهشمار میروند. که شامل: موش معمولی و یا موش صحرایی، گاو، خوک، راسو، راکون، روباه و اپاسوم هستند.
واکسیناسیون
دارد
سرایت به انسان
دارد
سرایت به سایر حیوانات
دارد
منشا
باکتریایی
علائم
شدت بروز علائم بالینی در سگ، به نوع گونه باکتریای که باعث عامل عفونت شده و همچنین سطح ایمنی میزبان بستگی دارد.
اما علائمی که بهطور کلی، این بیماری، پس از آلودگی کردن حیوان، بروز میدهد، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تب، ضعف، بیاشتهایی
- لرزیدن، درد عضلات بهطوری که حیوان مایل به تحرک نیست، سفتی عضلات
- افسردگی
- کم آبی
- سرفههای خودبهخودی، تورم غشای مخاطی، آبریزش بینی، دشواری در تنفس، نبض نامنظم و یا تنفس سریع
- تورم خفیف غدد لنفاوی
- تغییر رنگ در لثه وعلائم کمخونی
شکل فوق حاد بیماری موجب مرگ حیوان میشود. شکل حاد بیماری، موجب بروز علائمی نظیر استفراغ، اسهال و زردی خواهد شد.
گاهی در بدن حیوان خونریزی در قسمتهای مختلف دیده میشود. برای مثال: وجود خون در ادرار (هماتوری)، وجود خون در مدفوع (ملنا)، ایجاد خونریزی در دستگاه گوارش، وجود خون در دماغ (اپیستاکسی) و بروز دانههای ریز قرمزرنگ خونی در پوست.
در حیوانات مبتلا به نارسایی حاد کلیوی، تولید ادرار کاهش مییابد. گونهی خاصی از این باکتری نیز موجب بروز بیماریهای مزمنی نظیر هپاتیت فعال مزمن و بیماری کلیوی مزمن میشود.
تشخیص
دامپزشک ابتدا شرح کاملی از حال حیوان شما میخواهد. بدین شکل که علائم در چه زمانی بروز کردهاند یا حیوان شما اخیرا در چه مناطقی ورزشهای روزانهی خود را انجام میداده است و یا بهطور کلی با چه سگهایی در تماس بوده است. تمامی این سوالها میتوانند سرنخهای خوبی برای دامپزشک باشد تا آگاه گردد، عفونت از چه زمانی بروز کرده است و چه اندامهایی بیشتر درگیر هستند.
پس از آن برای تشخیص دقیقتر، آزمایشاتی از حیوان شما میگیرند. برای مثال آزمایشات خونی، شمارش کامل سلولهای خونی، آزمایش ادرار، آزمایش تیتر آنتیبادیهای بدن سگتان.
بعضی اوقات نیز برای شناسایی دقیقتر عامل بیماری، از کشت ادرار و خون، اندازهگیری سطح ایمنی بدن نیز استفاده میکنند.
درمان
مایعدرمانی، درمان اصلی این بیماری است بهطوری که باعث درمان کمآبی ناشی از اسهال میگردد. از دیگر اقدامات، اگر چنانچه حیوان شما استفراغ بکند، تجویز داروهای ضد استفراغ است. همچنین اگر حیوان شما در استیج حادی از این بیماری قرار داشته باشد، باید بستری گردد و اگر بیاشتهایی او بسیار زیاد گردد و غذا نخورد، از لولهی معده برای تغذیهی او استفاده میشود.
اگر خونریزی حیوان شما زیاد باشد، ممکن است انتقال خون نیز انجام گردد.
آنتیبیوتیکها توسط دامپزشک تجویز میشوند که نوع آنتیبیوتیک بستگی به مرحلهی عفونت دارد.
اگر حیوان در مراحل اولیه باشد از پنیسیلین استفاده میشود اما در شرایط حاد این آنتیبیوتیک موثر نمیباشد و از آنتیبیوتیکهای قویتر استفاده میکنند.
آنتیبیوتیکها حداقل برای مدت چهار هفته تجویز میشوند. این نکته نیز مهم است که برخی از آنتیبیوتیکها میتوانند عوارضی داشته باشند که جدی بهنظر میرسد و بهخصوص آن دسته از داروهایی که برای از بین بردن عفونتهای عمیق تجویز میگردند پس حتما تمام هشدارهای همراه با نسخه را بخوانید و با دامپزشک در مورد نشانههایی که باید مراقب آنها باشید صحبت کنید.
بطور کلی پیشآگهی در این بیماری مثبت است و از آسیبهای شدید به اندامهای مختلف بدن جلوگیری میکند.
پیشگیری
یکی از مهمترین راههای پیشگیری از ابتلا به لپتوسپیروز، کاهش تماس سگ با میزبانهای اولیه یا ادرار عفونی است. این امر از راه کنترل تماس سگ با موش صحرایی، موش معمولی، خوک، گاو و حیوانات وحشی میسر میشود.
یکی دیگر از راههای پیشگیری، واکسیناسیون علیه لپتوسپیروز است. واکسنهای موجود، محتوی بیشتر انواع گونههای خانوادهی این باکتری هستند. البته این واکسنها همیشه موجب پیشگیری از ابتلا به عفونت نمیشود چرا که ممکن است عفونت بهوسیلهی سایر باکتریهای این خانواده صورت بگیرد.
اما بهتازگی تحقیقات نشان داده است که واکسیناسیون موجب کاهش میزان بروز بیماری در موارد ناقل و همچنین موجب ایجاد ایمنی بهمدت 6 تا 12 ماه پس از تجویز 2 بار واکسن میشود.
لپتوسپیروز یک بیماری مشترک و قابل انتقال بین انسان و حیوانات (زئونوز) است. به منظور پیشگیری از ابتلای به این بیماری در انسان، شستوشوی دستها بسیار موثر خواهد بود.
نکاتی برای صاحبان پت
- به دلیل قابلیت نفوذ این اجرام از غشاهای مخاطی سالم، توصیه میشود در هنگام کار بر روی نمونههای بافتی آلوده به این اجرام، از دستکش و وسایل محافظ چشم استفاده شود.
- گاهی اجرام لپتوسپیرایی از راه پوست در موقع شنا کردن در استخرهای آلوده به ادرار حیوانات متبلا به لپتوسپیروز به انسان سرایت میکند. البته این اتفاق زمانی رخ میدهد که پوست انسان دارای خراش و جراحت باشد و اجرام لپتوسپیرایی که در استخرها و یا برکههای طبیعی غیربهداشتی وجود دارند، توسط شناگران مورد استفاده قرار گیرند.
- در مناطق آلوده بهمنظور پیشگیری از بیماری، استفاده از پاککنندهها، شویندهها و ضدعفونی کنندههای یددار برای از بین بردن این اجرام توصیه میشود.
- دقت داشته باشید که حیوان شما در برکهها یا گودالهای آلوده و دارای آب راکد، نزدیک نشود و آب ننوشد چرا که این مناطق امکان آلودگی به این باکتری را دارند. همچنین نگذارید سگ شما در برکه یا استخری در فضایی غیربهداشتی شنا کند و از تماس او با این آبها اکیدا جلوگیری کنید.
- از تماس حیوانتان با حیوانات حیاتوحش نیز اکیدا خودداری کنید.
منابع
نکتههای کلیدی طب داخلی دامهای کوچک
pethc.ir
petmd.com