هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
۲۱
شهر
شهر
لوزالمعده یا پانکراس، بخشی از سیستم درون‌ریز و برون‌ریز دستگاه گوارش می‌باشد که با تولید آنزیم‌های هضم غذا، انسولین (هورمونی برای کاهش قند خون)، ساخت موادی برای جذب املاح مهم بدن (روی یا ویتامین B12 و غیره) و تولید ماده‌ی مهمی برای عملکرد خوب روده، نقش مهمی را در بدن سگ یا گربه‌ی شما ایفا می‌کند.
اما آنزیم‌های گوارشی موجود در پانکراس، عامل خطری در هضم خود پانکراس محسوب می‌شوند. در حقیقت این اندام بدن با سازوکارهایی از این پدیده که آنزیم‌های ساخته شده، باعث تخریب خود پانکراس شوند جلوگیری می‌کند.
در واقع طی سازوکارهای جالب و قابل توجهی، این آنزیم‌ها در پانکراس، به شکل غیرفعال حضور دارند در غیر این صورت منجر به روندی به نام خود هضمی در این اندام می‌شدند.
در حقیقت طی این بیماری، پانکراس طی عواملی، سازوکار خود را در روند غیرفعال نگه‌داشتن آنزیم‌ها از دست می‌دهد و آنزیم‌ها سبب تخریب بافت‌ها و سلول‌های اطراف می‌شوند و با آزاد شدن موادی که در این حالت تولید می‌گردند موجب آسیب بیشتر پانکراس و بافت‌های اطراف آن خواهند شد و التهاب حاصل موجب افزایش قابلیت نفوذپذیری پانکراس می‌شود که ایجاد ادم در این بافت تشدید می‌شود و در موارد شدید‌تربافت پانکراس دچار نکروز (مردن سلول‌ها) می‌شود و به‌دنبال اثرات مستقیم آنزیم‌های پانکراس که به‌شکل فعال در جریان خون وجود دارند، باعث درگیری اندام‌های دیگری نیز می‌گردند.
عوامل خطر مختلفی در فراهم کردن استعداد ابتلا به التهاب پانکراس شناسایی شده‌اند. به‌نظر می‌رسد سگ‌های نژاد کوچک مانند اشناوزر مینیاتوری، پودل و یورکشایر تریر،لابرادور رتریور و گلدن رتریور استعداد بیشتری دارند. در برخی از اشناوزرهای مینیاتوری، افزایش خطر شاید ناشی از افزایش چربی باشد که وضعیتی که در این نژاد ایجاد می‌شود به‌نظر می‌رسد چاقی نیز عاملی باشد که استعداد ابتلا به التهاب پانکراس را بیشتر فراهم می‌کند. تغذیه از غذاهایی که مقادیر زیادی چربی داشته باشند، شاید در برخی از موارد عامل مستعدکننده‌ی ایجاد بیماری باشد.
این بیماری در بیشتر گربه‌ها دیده شده است اما گربه‌ی سیامی مستعدتر است و نکته‌ی بسیار جالب این است که در گربه‌ها در بسیاری از موارد، هیچ دلیل اساسی برای پانکراتیت قابل تشخیص نیست همچنین گربه‌ها ترکیبی از بیماری التهابی کبد، پانکراس و روده را دارند که بسیار رایج است و به آن التهاب سه گانه (triaditis) گویند و چنانچه می‌توان فرض کرد که اکثر گربه‌هایی که با یکی از این بیماری‌ها تشخیص داده شده‌اند، درجه‌ای از دو بیماری دیگر را نیز دارند.
همچنین بعضی از دامپزشکان عقیده دارند که برخی از ترکیبات دارویی و مواد شیمیایی نیز در التهاب پانکراس موثر هستند و در مواردی استفاده از حشره‌کش‌ها نیز در خصوص ابتلا به این بیماری گزارش شده است.
برخی از بیماری‌ها نیز به‌عنوان عامل مستعدکننده در ایجاد التهاب پانکراس، مقصر قلمداد شده‌اند. این موارد عبارتند از: پرکاری بخشی از غده‌ی فوق‌کلیه، دیابت، بیماری‌های اولیه‌ی دستگاه گوارش، نارسایی مزمن کلیوی، کم‌کاری تیروئید و افزایش کلسیم خون. با این حال ارتباط این بیماری‌ها در برخی از موارد قطعی نیست. هرگونه عارضه‌ای که میزان خون‌رسانی بافت پانکراس را هم کاهش دهد، زمینه التهاب آن را فراهم خواهد کرد. بیهوشی به‌همراه کاهش فشار خون یکی از این موارد است.
التهاب پانکراس اغلب در سگ‌ها به‌سرعت پیشرفت می‌کند اما اغلب بدون آسیب دائمی به اندام قابل درمان است. با این حال، اگر پانکراتیت بدون درمان طولانی مدت ادامه یابد، ممکن است آسیب شدید به اندام و حتی مغز ایجاد شود.
جالب است بدانید که ابتلا به پانکراتیت در سگ‌ها و گربه‌های ماده بیشتر از نر است و همچنین سگ‌ها و گربه‌های مسن‌تر به این بیماری مستعدتر هستند و سم عقرب از جمله عواملی است که باعث بیماری پانکراتیت می‌شود.
لازم به ذکر است که این بیماری به دیگر حیوانات و انسان قابلیت انتقال ندارد.
واکسیناسیون
ندارد
سرایت به انسان
ندارد
سرایت به سایر حیوانات
ندارد
منشا
سیستمی
علائم
علائم بالینی در التهاب پانکراس شاید به‌طور کامل متفاوت باشند. در عین حال امکان دارد این بیماری چهره‌ی تحت بالینی داشته باشد. میزان علائم بالینی به‌شدت بیماری بستگی خواهد داشت اما چه در سگ و چه در گربه‌ها به شرح زیر می‌باشد:
در موارد خفیف ممکن است رخوت، بی‌اشتهایی وجود داشته باشد. در شرایط شدیدتر، استفراغ، افسردگی، درد ناحیه‌ی شکم و تب اغلب مشاهده شود. سایر علائمی که ممکن است در شرایطی به‌وجود آیند عبارتند از: اسهال، زردی، کاهش مایعات بدن، لرزیدن، قوز کردن، حضور توده‌ی قابل لمس در بخش قدامی شکم و آریتمی‌های قلبی.
مواردی که ابتلای شدید داشته باشند با علائم شوک به همراه کاهش درجه‌ی حرارت بدن، طولانی شدن زمان برگشت مویرگی و ضعف ارجاع داده شوند. اغلب افزایش تعداد تنفس یا تنگی نفس نیز وجود دارد. این علائم شاید حاصل درد، ادم ریوی با منشا غیرقلبی، تجمع مایعات در فضای جنب یا ایجاد لخته ریوی باشند و در موارد شدید امکان مرگ حیوان نیز وجود دارد. افزایش تعداد ضربان قلب نیز شاید به دلایل درد، شوک و یا آریتمی وجود داشته باشند.
تشخیص
دامپزشک ابتدا با معاینات بالینی و فیزیکی حیوان شما را مورد بررسی قرار می‌دهد. پس از آن که شرح کاملی از حیوان شما دریافت کرد، شروع به آزمایشاتی برای تشخیص دقیق می‌کند.
او ابتدا طی آزمایشاتی تمام آنزیم‌های کبدی و پانکراس را چک می‌کند.
از دیگر اقدامات، انجام آزمایشات خونی می‌باشد و عملکرد هورمون انسولین را مورد بررسی قرار می‌دهند چرا که این بیماری باعث ایجاد دیابت در حیوان می‌گردد.
پس از آن، دامپزشک از روش تصویربرداری بهره می‌گیرد. برای مثال گرفتن عکس رادیوگراف و یا سونوگرافی از حفره‌ی شکمی. همچنین گاهی دامپزشک با گرفتن نمونه از بافت کبدی و پانکراس برای تشخیص دقیق استفاده می‌کند. لازم به ذکر است که آزمایش خاصی برای تشخیص پانکراتیت در گربه و سگ وجود دارد به نام (SPEC-PL یا PLI) و همچنین در مواردی، جراحی برای روند تشخیصی نیاز است.
درمان
درمان این بیماری اساسا علامتی و حمایتی است. دامپزشک با تجویز داروهای کنترل‌کننده‌‌ی حالت تهوع و استفراغ، آنتی‌بیوتیک‌ها و گاهی اوقات انتقال پلاسما به درمان حیوان می‌پردازد.
به دلیل ارتباط نزدیک بین التهاب روده و پانکراتیت، دامپزشک شما همچنین ممکن است یک دوره کوتاه از داروهای کورتیکواستروئیدی استفاده کند تا اینکه تشخیص نهایی داده شود. همچنین اگر التهاب به‌دلیل مصرف دارویی باشد بلافاصله مصرف دارو قطع می‌گردد.
اگر استفراغ مداوم باشد، داروهایی برای کنترل آن تجویز می‌شوند و اگر حیوان‌خانگی شما درد شدیدی داشته باشد، داروهای مسکن برای آن تجویز می‌گردد همچنين دقت داشته باشید که از مسکن‌ها بدون تجویز دامپزشک برای حیوانتان استفاده نکنید.
همچنین این امکان وجود دارد برای پیشگیری از عفونت از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده شود.
در موارد شدید برای رفع انسداد در اثر التهاب به‌وجود آمده یا تجمع زیاد مایعات در حفره‌ی شکم یا از بین بردن بافت‌های آسیب دیده در پانکراس، نیاز به جراحی است.
و پس از دوره‌ی درمانی، دامپزشک حیوانتان، با برنامه‌ای منظم، به معاینات دوره‌ای برای اطمینان از بهبودی پتتان اقدام می‌کند.
پیشگیری
اگرچه اقدامات پیشگیرانه تضمین نمی‌کند که گربه یا سگ شما دچار این التهاب نشود اما ممکن است به جلوگیری از بیماری کمک کند. این اقدامات شامل موارد زیر است:
در صورت اینکه حیوان شما اضافه وزن دارد حتما به کاهش وزن او دقت داشته باشید و در این خصوص با دامپزشکش مشورت به عمل آورید.
اگر مصرف داروهایی منجر به این بیماری می‌گردند، با مشورت با دامپزشک حیوانتان به قطع یا جایگزین دارویی دیگر بپردازید. به رژیم غذایی حیوانتان نیز به‌طور جد دقت نمایید تا حیوانتان مستعد این بیماری نگردند.
نکاتی برای صاحبان پت
- برای رژیم غذایی حیوانتان برنامه‌ای دقیق داشته باشید.
- با خرید نژادهای مستعد حتما در خصوص این بیماری با دامپزشک مشورت نمایید و از فاکتورهای مستعدکننده خودداری یا جلوگیری کنید.
- در مصرف داروها برای حیوانتان حتما با دامپزشک مشورت کنید تا از عوارض مهلک جلوگیری شود.
- سعی کنید به‌طور منظم حیوان خود را وزن‌کشی کنید و در صورت افزایش وزن، برای لاغری با دامپزشک سریعا مشورت کنید.
- از دادن غذاهای چرب مثل انواع فست‌فودها به حیوان خود اکیدا خودداری کنید.
منابع
نکته‌های کلیدی طب داخلی دام‌های کوچک
pethc.ir
petmd.com
Veterinary Parasitology.3rd_Edition, Taylor, Coop & Wall
