ابتدا به توضیح معنی لغوی این بیماری میپردازیم. پن (Pan)، به معنای همه و لکو (leuko)، اشاره به گلبولهای سفید دارد و در آخر پنیا (penia)، به معنی کمبود میباشد. در حقیقت طی این بیماری اندازهی گلبولهای سفید کاهش مییابد و همانطور که آگاه هستید گلبولهای سفید نقش مهمی در ایمنی بدن حیوانتان دارند.
همانطور که از اسم این بیماری پیداست، یک بیماری ویروسی است از خانوادهی پاروو ویریده که ارتباط نزدیکی با ویروس پاروو ویروس در سگ دارد، اما این ویروس، FPV، در گربهسانان بیماری ایجاد میکند و ژنوم این ویروس تنها از یک DNA تک رشتهای تشکیل شده است و بهدلیل ساختار ویژهای که دارد، توانایی بالایی برای حضور در محیط از خود نشان داده است بهطور کلی در فصول گرم که میزان جفتیابی بيشتر ميشود و گربهها بیشتر در محیط حضور دارند، شیوع این بیماری بیشتر میشود و حتی حشرات نیز در این فصول عامل مهمی برای جابهجایی این ویروس میباشند.
این ویروس همانند پاروو ویروس در سگ در سلولهایی که قابلیت تقسیم زیادی دارند مانند سلول مغز استخوان، سلولهایی از لوله گوارش (intestinal mucosal crypts) و بافتهای لنفاوی گسترش مییابد.
مقاومت این ویروس بسیار بالاس بهطوری که با الکل 70 درصد، فنول و ترکیب چهارگانهی آمونیوم و یا ترکیبات یددار از بین نمیروند و برای ضدعفونی کردن باید از مایع سفیدکننده، گلوتارآلدهید و فرمالدهید (با درصدهای مشخص) استفاده شود (بهطوری که 10 دقیقه در دمای اتاق یکی از این مواد ضدعفونی بر روی سطوح آلوده قرار بگیرند تا کاملا منهدم شوند). همچنین این ویروس مقاوت بالایی در برابر دما نیز دارد، بهطوری که در دمای 56 درجه بعد از 30 دقیقه نابود میشود و در حالت عادی تا حدود یک سال و یا بیشتر میتواند بقا داشته باشد.
این ویروس (همانند ویروس پاروو در سگها) از طریق مدفوع، ادرار، استفراغ و دیگر مایعات بدن گربهی بیمار منتقل میگردد حتی انسانها هم میتوانند عاملی برای جابهجایی این ویروس باشند. همچنین این بیماری به نامهای، دیستمپر گربهها یا پاروو ویروس گربهها هم معروف است.
گربههای باردار چنانچه ایمنی ضعیفی داشته باشند نسبت به این ویروس حساس هستند و معمولا باعث تولد بچه گربهی نارس یا سقط جنین میشود ( این ویروس بهراحتی از جفت عبور میکند).
جالب است بدانید که این ویروس حیوانات دیگری را نیز آلوده کرده است. مانند کوآتی، کاپیبارا، روباه، بینتورینگ (خرس گربه)، سمور، راکون و حیوانات زیاد دیگری. با این وجود دامپزشکان این نظر را دارند که این ویروس به نسبت قابلملاحظهای در بین گربهها کاهش یافته است که درواقع اهمیت واکسیناسیون مشخص میشود.
واکسیناسیون
دارد
سرایت به انسان
ندارد
سرایت به سایر حیوانات
دارد
منشا
ویروسی
علائم
بهعلت تکثیر این ویروس در بافت استخوان در نتیجه تعداد گلبولهای سفید و قرمز خون کاهش یافته و ایمنی پت شما بهشدت کاهش مییابد و علائم کمخونی (Anemia) و کاهش گلبول سفید در حیوان دیده میشود. از موارد دیگر میتوانیم به استفراغ و اسهال (خونی یا بدون خون) اشاره کنیم. همچنین طی اسهال شدید، حیوان بهشدت میزان آب بدنش را از دست میدهد (پوست حیوانتان بهشدت خشک میگردد) بهطوری که حیوان تمایل به خوردن آب هم ندارد و از دیگر علائم گربهها میتوان به کماشتهایی (طوریکه که غذای مورد علاقهاش را هم نمیخورد)، افسردگی و بیحالی میتوان اشاره کرد و حیوان ممکن است تب هم داشته باشد. همچنین به دلیل آسیب به بخشهای گوارشی، حیوان مستعد بیماریهای باکتریایی نیز میگردد.
علائم ذکر شده بهشدت بیماری (میزان ویروس)، سن و سطح ایمنی بدن حیوانتان بستگی دارد.
این ویروس در زمان نوزادی میتواند باعث آسیب به سیستم عصبی هم شود، برای مثال به مغز و مخچه میتواند آسیب برساند (بهدلیل آسیب به CNS این امکان وجود دارد که لرزش بدن (Tremors) در گربه مشاهده گردد و یا قدمهای بچه گرم حالت ابنرمال داشته باشد و در بعضی از گربههای بیمار تشنج هم دیده شده است) و همچنین منجر به آسیب به شبکیهی چشم و عصب چشمی هم شود. در صورت مشاهدهی این علائم و عدم مراجعه فوری به دامپزشک، گربهی بیمار در اثر خود بیماری یا آثار جانبی آن نظیر کمبود آب بدن در اثر اسهال و استفراغ در عرض ۲ الی ۳ روز تلف خواهد شد پس به این نکات به شدت دقت نمایید.
تشخیص
دامپزشکان برای تشخیص این ویروس به غیر از در نظر داشتن علائم بالینی، از آزمایشاتی از قبیل آزمایشات خونی و بیوشیمیایی و یا کیتهایی در خصوص تشخیص این ویروس استفاده میکنند که طی این آزمایشات، میزان گلبولهای خونی، میزان قند و پتاسیم و دیگر املاح بدن و تیتر آنتیبادیهای بدن حیوان (PCR، تستهای ایمونوکروماتوگرافی، آزمایشات سرولوژی، ELISA Fecal و غیره) اندازهگیری میشود.
درمان
این بیماری همچون دیگر بیماریهای ویروسی درمان و داروی قطعی برای از بین بردن کامل آن وجود ندارد و تمام درمانها به عنوان درمانهای علامتی هستند بدین معنا که عفونتهای ثانویهی باکتریایی که این ویروس باعث میشود با طیف وسیعی از آنتیبیوتیکها درمان شود یا با استفاده از داروهای مناسب و طی تجویز دامپزشک مربوطه علائمی که ناشی از کمبود کلسیم و قند خون و دیگر املاح ضروری بدن حیوانتان است را جبران کنند یا دفع آب زیاد از بدن حیوانتان طی اسهال و استفراغ شدید با مایعدرمانی و تزریقات وریدی درمان شود.
پیشگیری
همانطور که میدانید این بیماری همانند دیگر بیماریهای ویروسی چون درمان قطعی ندارند، بهترین روش این است که در مقابل این بیماری حیوانتان را واکسینه کنید بهطور معمول گربهها در سن 8 تا 10 هفتگی واکسن دورهی اول را میزنند و پس از آن در سن 12 تا 14 هفتگی تکرارا دوم آن را تزریق میکنند و پس از آن بهطور سالانه واکسن زده میشود. البته تحقیقات نشان میدهد که واکسن تا 3 سال مصونیت ایجاد میکند اما با گرفتن آزمایشات زمان زدن واکسن مشخص میشود تا واکسیناسیون بهینهای انجام بگیرد.
نکاتی برای صاحبان پت
- صاحبان پت دقت داشته باشند که در زمان خریداری هر گونه گربهای هیستوری آن را به دقت چک کرده و با مشورت دامپزشک بهترین پروتکلهای بهداشتی و درمانی را برای پت خود مهیا کنید.
- توجه داشته باشید که این ویروس این قابلیت را دارد که حتی پس از 6 هفته پس از بهبودی نیز از ادرار و مدفوع دفع شود پس حیوان خود را تا بهبودی کامل در تماس با دیگر حیوانات و گربههای دیگر قرار ندهید و محیط نگهداری از وی را ضد عفونی کنید.
- با دکتر پت خود در رابطه با رژیم غذایی مناسب پس از واکسینه شدن حتما مشورت کنید و مراقبت از پت خود را در این دوران جدی بگیرید.
- دقت داشته باشید که در صورت عدم تمایل حیوانتان به خوردن داروها و غذاها با دامپزشک خود سریعا مشورت کنید تا حیوانتان در بیمارستان و کلینیک بستری گردد. (به میزان آب و الکترولیتهای بدن حیوانتان بسیار دقت داشته باشید)
- یکی از علائم این بیماری افسردگی میباشد اما این حالت در گربهها که بیشتر عمر خود را به چرت زدن میپردازند بسیار زیاد است و برای شما ممکن است مشکل باشد که حالت بیماری را از سلامت پتتان تشخیص دهید اما به این نکته توجه کنید که اگر گربه شما تمایلی به بازی با اسباببازیهای موردعلاقهاش نداشت، نشان خوبی نمیباشد و با دامپزشک خود سریعا مشورت کنید.
- بچه گربههای زیر 5 ماه معمولا بهشدت در برابر این ویروس حساس هستند و مراقبت از گربهی خود را در این دوران جدی بگیرید.
- اگر چنانچه از چند گربه نگه داری میکنید به این نکته توجه داشته باشید که گربهی بیمار هیچگونه تماسی با دیگر گربهها نداشته باشد و ظرف غذای آنها کاملا جدا باشد و حتی تا 6 هفته پس از بیماری هم گربهی بیمار قرنطینه باشد و در این شرایط حتما از دامپزشک حیوان خود مشاوره بگیرید.
- پس از زدن واکسن به هیچ عنوان پت خود را با سایر حیوانات در تماس نگذارید و مراقبت در دوران بعد واکسیناسیون را جدی بگیرید.
منابع
pethc.ir
petmd.com
Common Diseases of Companion Animals
Infectious diseases of the dog and cat by Craig E Greene