توکاها در مناطقی از آمریکای جنوبی از قبیل برزیل، ونزوئلا، آرژانتین و بولیوی یافت میشوند.
در برخی از کشورهای اروپایی و همچنین ایالات متحده آمریکا، توکانها بهعنوان محبوبترین حیواناتخانگی مشهور هستند، در واقع بومیان این نواحی معتقدند که توکانها یک پل ارتباطی قوی بین دنیای زندگان و ارواح بهشمار می روند و از قدیم الایام مورد توجه و احترام آنها بودند. علت اسارت بسیاری از آنها صرفا براساس همین اعتقادات بومی و مذهبی است.
توکان یا توکا بومی مناطق آمریکای جنوبی است و در جنگلهای استوایی میتوان دستههایی از آنها را مشاهده کرد. این پرندگان درختنشین هستند، توکانهای کوهی در مناطق کوهستانی و سردتر زندگی میکنند و تنها نوعی از توکان را که میشود در مناطق غیرجنگلی و کمدرخت یافت، توکان توکو است که در مناطق هاوانا (دشتهای وسیع و درختهایی بهصورت پراکنده) زندگی میکند. توکانها پرندگانی بسیار اجتماعی هستند و اکثر گونههای آنها بهصورت گروهی زندگی میکنند. بهصورتی که میتوانید اکثر اوقات گروههایی با بیست عضو یا بیشتر را ببینید. احتمال شکلگیری گروههای بزرگتری از توکان هم هست، این اتفاق هنگام مهاجرت (که در این پرندگان نادر است) و یا اطراف یک درخت بزرگ میوه رخ میدهد. توکانها هنگام پرواز سریع بال میزنند و به همین سبب حرکات آنها به صورت عمودی و افقی دیده میشود. آنها مهارت کمی در پرواز دارند و پرواز آنها صرفا جهت یافتن غذا از شاخهای به شاخه دیگر و یا از درختی به درخت دیگر است.
این پرندگان زمان زیادی را که برای هضم غذایشان لازم است به کارهایی از قبیل مبارزه به کمک منقارشان، تعقیب بهصورت نشانهگذاری شده و یا صحبت کردن با هم میگذرانند. این رفتارها شاید برای حفظ جفت خود و یا ردهبندی پرندهها در گروه باشد.
توکانها پرندگانی بازیگوش و پرجنبوجوش هستند. تکلم در آنها دیده نشده ولی توانایی تقلید برخی صداها را دارند.
طول عمر توکانها در طبیعت 20-25 سال تخمین زده میشود که این عدد در اسارت احتمالا کمتر خواهد بود.
توکانها پرندگانی اجتماعی هستند و تمایل به زندگی گروهی دارند. آنها بیشتر اوقات را با گله خود میگذرانند. آنها در گروههای 5-6 نفره به دور هم جمع میشوند و به کمک منقار خود یکدیگر را تیمار میکنند. توکانها معمولا در یک مکان مستقر نیستند و در جستجوی غذا به نقاط مختلف میروند.
ظاهر رنگارنگ منقار توکانها به آنها کمک میکند در جنگلها و لابهلای درختان استتار شوند. منقار حجیم و بلند آنها به نظر سنگین میآید ولی این طور نیست. منقار آنها از پروتئین کراتین تشکیل شده و دارای منافذی است که با هوا پر شده اند و به سبکتر شدن آن کمک میکنند.
توکانها بهدلیل جذابیت بیبدیلشان جزو اولین پرندگانی بودند که مورد توجه دریانوردان اروپایی قرار گرفته و به اروپا برده شدند.
خصوصیات شخصیتی
میزان یادگیری
صمیمیت با انسان
رابطه با سایر پرنده ها
قدرت تکلم و تقلید صدا
هوشمندی
مقاومت در برابر بیماری ها
سهولت نگهداری
هزینه نگهداری
تنوع طرح و رنگ
طول عمر
20-25 سال در طبیعت
وزن
500-700 گرم
اندازه
55-65 سانتیمتر
خاستگاه
آمریکا جنوبی
ویژگیها
ظاهری: توکانها ممکن است از لحاظ ظاهری خیلی شبیه به دارکوب نباشند ولی از یک خانواده هستند.
توکانها پاهای کوتاه اما قدرتمندی دارند که هر پا دارای چهار پنجه است که انگشت شماره یک و چهار به عقب چرخیدهاند.
توکانها ممکن است بر اساس نژادشان رنگهای مختلفی داشته باشند ولی معروفترین آنها یعنی توکو دارای پرهای سیاه و سفید است که رگههای رنگارنگی میان بالها بهچشم میخورد. این پرندگان منقار بسیار بزرگ و عموما رنگارنگی دارند. این منقار بزرگ احتمالا برای تغذیه توکان اهمیت دارد، زمانی که میخواهد غذای خود را از لابهلای منافذ درختان بیرون بکشد. این منقار ممکن است بیش از نصف بدن توکان را تشکیل دهد و حتی به دوسوم کل طول بدن پرنده نیز برسد. شاید این تصور ایجاد شود که این منقار بسیار سنگین است و پرنده را دچار مشکل میکند، اما ساختار لانهزنبوری و ششضلعی منقار این مشکل را حل کرده است. همچنین توکانها زمان استراحت منقار خود را به جایی مثلا بدن یکی از اعضای گروه تکیه میدهد. لبهی منقارها حالت ارهای دارد که به توکانها در برداشتن و تکه کردن میوه کمک میکند.
طول بدن توکانها بسته به نوع میتوانند 55-65 سانتیمتر باشد. توکانهای نر نسبت به مادهها جثه بزرگتری دارند، نرها وزن تقریبی 700 گرم و مادهها حدود 500 گرم وزن دارند.
تقریبا تمام بدن آنها به جز ناحیه گلو که رنگ شیری متمایل به سفید دارد، با پرهای مشکی پوشیده شده است، پرها میتوانند در برخی از آنها به رنگ آبی تیره نیز دیده شوند.
توکاها نمیتوانند پرواز طولانی داشته باشند.
طول تقریبی دم آنها 20-25 سانتیمتر میباشد.
چشمها در توکان شکل دایرهای دارند و با پوستی به رنگ آبی روشن احاطه شده اند. گوشههای چشم بهرنگ نارنجی دیده میشوند.
منقار آنها در فصل جفتگیری بهعنوان ابزار جلب نظر جفت بهکار میرود. نرهای با منقار بزرگتر و رنگهای جذابتر شانس پذیرفته شدن بیشتری نسبت به سایرین دارند.
منقار بزرگ آنها همچنین در گرم کردن هوای ورودی به دستگاه تنفس موثر است. با افزایش سایز منقار، جریان خون ورودی به آن بیشتر میشود و پرنده با فروبردن منقار در پرها میتواند دمای داخلی بدن خود را تنظیم کند.
تولیدمثل: جفتها ممکن است در فصل تخمگذاری از گروه جدا شوند و سپس بعد از بزرگ شدن جوجهها دوباره به گروه ملحق شوند. توکانها در سوراخهای طبیعی درختان لانه میسازند. این نژاد یکبار در سال به تولیدمثل میپردازد و بهار فصل تولیدمثل آنها میباشد. توکان مادر 2-5 تخم میگذارد. توکانها معمولا از لانههایی که توسط سایر پرندهها ساخته شده و یا مکانهایی که بهطور طبیعی ایجاد شدهاند استفاده میکنند. جوجه توکانها حدود 20 روز بعد به دنیا میآیند، آنها فاقد پر و با چشمانی بسته به دنیا میآیند. هر دو توکان پدر و مادر تا حدود 6 هفته از جوجهها مراقبت میکنند و جوجهها در سن 4 سالگی به بلوغ جنسی میرسند.
مراقبت و نگهداری
توکان پرندهای باهوش و بازیگوش با رفتاری دوستانه و آرام است. توجه فراوانی به محیط پیرامون خود دارد. بهسادگی روی شانه شما مینشیند و در مقابل نوازش مثل یک گربه خودش را لوس میکند.
توکان اگرچه قادر به تقلید صدای انسان نیست اما مزایای زیادی نسبت به طوطیها دارد: توکا جیغ نمیزند و با سروصدای بلند اسباب نارضایتی را فراهم نمیکند.
ریزش دائمی پوشپرهایش شما را کلافه نمیکند، نمیتواند گاز محکم بگیرد و همچنین قادر به جویدن پرده و قالی و قالیچه نیست. همچنین باید در نظر داشت که رفتار توکان با دیگر پرندهها مخصوصاً پرندگان کوچکتر خوب نیست.
بهتر است اتاق یا فضای مناسبی را برای پریدن در اختیار توکان قرار دهید (بهتر است پرهای پروازی چیده نشوند) و برای نگهداری در قفس از قفس مخصوص طوطیهای بزرگ نظیر کاکاتو و ماکائو استفاده کنید.
این نژاد صداهای بلندی تولید میکند. آنها در گله خود با صدای بسیار بلند با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند، این صدا تا حد بسیار شبیه به صدای قورباغهها است. صدای بلند و نابههنجار آنها از نکات منفی نگهداری آنها در فضاهای بسته همچون آپارتمانها میباشد.
توکانها تا حد بسیار زیادی به تغییرات دمایی مقاوماند و میتوانند گستره دمایی وسیعی را تحمل کنند. با این حال بهتر است که سازگاری با تغییرات دما به صورت تدریجی انجام شود. برای این منظور میتوانید همزمان با تغییرات فصلی حیوان را در معرض هوای آزاد قرار دهید. خطر گرمای تابستان به مراتب بیش از سرمای زمستان است. در صورت افزایش دمای محیطی به بیش از 37 درجه میتوانید با اسپری آب به خنک شدن حیوان کمک کنید. اگر گرمای هوا از 40 درجه تجاوز کرد، نگهداری حیوان در فضای باز توصیه نمیشود.
توکانها ممکن است برای خوردن هر چیزی کنجکاوی کنند پس باید مراقب وسایل کوچک همچون میخ یا خرده شیشه بود. همچنین احتمال مسمومیت با گیاهان، افشانهها و همچنین فضلهی جوندگان هست، پس نگهداری توکان با همستر و این قبیل پستانداران توصیه نمیشود.
تغذیه: توکانها قبل از هر چیز پرندگانی میوهخوار هستند و در طبیعت از بیش از100 گونه مختلف تغذیه میکنند. در مرحله بعدی و بهویژه در فصل جفتگیری و برای تامین پروتئین مورد نیاز از حشرات مختلف نیز تغذیه میکنند. با وجود آنکه نمیتوان دقیقا غذای طبیعی حیوان را برایش فراهم کرد، اما امکان تغذیه بسیار مطلوب بر پایه میوههای مختلف در اسارت وجود دارد. توکانها برخلاف طوطیها که بخش عمده خوراک آنها را دانهها تشکیل میدهند به دلیل ساختار ویژه گوارشی باید با میوه تغذیه شوند. به بیان دیگر دانهها در رژیم غذایی آنها جایی ندارد.
ترکیبی از پاپایا (70 درصد)، موز (20 درصد)، انگور (5 درصد) و یکی از انواع بریها (5 درصد) میتواند غذای خوبی برای توکان باشد. به جای پاپایا میتوان از میوههایی همچون طالبی یا گرمک استفاده کرد. بهجز میوههایی که اسید سیتریک بالا دارند همچون پرتغال، لیمو، نارنگی، آناناس و گوجه فرنگی، استفاده از سایر میوهها محدودیتی ندارد.
آنها همچنین از پستانداران کوچک نیز تغذیه میکنند.
منابع
pethc.ir
Delgarm.com
animalspot.net
britannica.com
Easy-bator.com
Nationalgeographic.com
Animals.sandiegozoo.com
گردآورنده: فرزین کاظمی لیف شاگرد